Mỗi khi đi nước ngoài, nhiều người vẫn hay đến dạo các chợ để xem tại địa phương có đặc sản gì và cảm nhận sự tương tác giữa người với người. Cũng với tâm trạng này, chúng tôi đến thăm hai ngôi chợ ngay giữa đô thị Đài Bắc: gồm chợ Shidong (chợ Sĩ Đông), ngôi chợ được mệnh danh là “chợ rau 5 sao”, có không gian thoáng đãng thoải mái, các gian hàng được thiết kế rất phong cách, như một khu mua sắm đầy tình người. Còn khu chợ phiên Hope Plaza chỉ mở vào cuối tuần thì lại có những sản phẩm tươi ngon, đúng mùa do nông dân trên khắp Đài Loan mang đến, kết nối từ nơi sản xuất đến bàn ăn. Đi dạo những khu chợ trong phố thị, không những có nhiều gặt hái mà còn có thể thông qua những sản phẩm này để rút ngắn khoảng cách, với đầy ắp những cảm nhận phong phú.

Những ai lần đầu đến thăm chợ Shidong thường sẽ cầm điện thoại chụp hình liên tục. Không gian mua sắm trong chợ sáng sủa, thoáng đãng, trên các quầy là thịt cá tươi rói, rau củ quả đủ màu, không có mùi hôi tanh, cộng thêm điều hòa trong nhà với nhiệt độ vừa phải, việc dạo chợ truyền thống đã trở thành một sự hưởng thụ.

Quầy rau củ Suhohui tựa như gian hàng trong các chợ ở nước ngoài, chuyên bán nông sản sạch được gửi trực tiếp từ nhà vườn.

Thực phẩm tươi ngon đều ở đây

“Mực ống vừa câu lên sẽ trong suốt nên càng tươi thì da sẽ càng nhạy cảm, chỉ cần chạm nhẹ vào sẽ thấy hơi đổi màu”, ông chủ gian hàng hải sản thân thiện giải thích. Chỉ mới dạo quanh gian hàng đầu tiên đã lập tức học được một bài học bổ ích. Những con mực ống trước mặt vừa được câu trong đêm rồi vận chuyển trực tiếp đến cảng cá, là hàng tươi sống được lập tức đưa lên quầy bán ở chợ ngay sáng sớm.

Những khách hàng quen thuộc sau khi mua hải sản sẽ nhờ chủ hàng phân chia ra đóng gói chân không, như vậy mùi vị của từng loại thực phẩm sẽ không hòa lẫn vào nhau và mỗi lần ăn chỉ cần rã đông số lượng dành cho một bữa ăn, cũng sẽ rất tiện lợi. Không chỉ gian hàng hải sản, quầy thịt trong chợ Shidong cũng có máy đóng gói chân không, hi vọng có thể phục vụ khách hàng chu đáo hơn.

Do nằm sát bên trường Mỹ và trường kiều bào Nhật, có nhiều du khách trong và ngoài nước ghé thăm nên cũng mang đến sức mua tương ứng, vì thế các tiểu thương trong chợ Shidong đều cố gắng hết sức để chuẩn bị sẵn các sản phẩm cao cấp, chất lượng thượng thừa. Chỉ là quả cà chua bi thôi cũng có tiểu thương phân chia theo hương vị, độ cứng mềm để khách có thể tự lựa chọn theo sở thích của bản thân, trải nghiệm như thể đang thưởng thức rượu vậy.

Các tiểu thương trong chợ Shidong đều là những người kinh doanh cố định có ký kết hợp đồng với chính quyền thành phố Đài Bắc, có thái độ kinh doanh nghiêm túc, chăm lo quầy hàng hết mình. Như hàng rau củ Suhohui đã kinh doanh hơn 7 năm ở chợ, khác với các hàng rau khác là trực tiếp dùng thùng giấy lúc nhập hàng để đựng rau củ, hàng rau này thường dùng rổ mây, sọt tre để đựng rau củ, còn bảng hiệu treo ở bên trên thì có nền theo tone màu xanh lá và màu vàng để tạo bối cảnh lập thể, kết hợp với rau củ đủ các loại màu sắc phong phú, khiến cả không gian trông như một chủ thể sống động. 

Quầy Suhohui đã tìm gặp nhiều nông dân sản xuất quy mô nhỏ ở khắp Đài Loan, chuyên bán những loại rau củ hữu cơ sạch và không độc hại, “Đây là bắp cải đến từ Smangus, mao mộc nhĩ mới hái đến từ Douliu, củ thì là đến từ Puli, chỉ cần cắt nhỏ, trộn với dầu oliu và muối tiêu thì sẽ rất ngon...”

Chợ thường là nơi tập trung của những người bán hàng quanh chùa, trong chợ Shidong cũng có khu thờ phụng thần linh, tượng trưng cho sức mạnh tinh thần luôn phù hộ họ.

Xây dựng hình ảnh sành điệu hiện đại cho chợ

Khi nhìn thấy người dân đẩy xe đẩy do phía ban quản lý chợ cung cấp đi mua sắm, cứ ngỡ như đang đi dạo siêu thị, nhưng khi nghe các chủ gian hàng tán ngẫu việc trong nhà ngoài phố, mới thấy rõ chợ Shidong vẫn là một ngôi chợ truyền thống đầy tình người.

Các quầy thịt trong chợ cũng rất sạch sẽ, ngăn nắp, xoay chuyển ấn tượng, định kiến của mọi người về quầy thịt trong chợ truyền thống. Như quầy thịt Yongjinhao là có tủ trưng bày dạng đông lạnh, để người mua cũng thêm phần yên tâm. Chủ gian hàng là ông Trần Chiểu Minh (Chen Zhaoming), mấy năm trước ông đã đổi thiết kế bảng hiệu thành phong cách đơn giản, mang màu sắc cổ điển. Thịt của các bộ phận khác nhau đều được xếp ngay ngắn, lúc nào cũng giữ gìn môi trường sạch sẽ, vệ sinh. Phía sau gian hàng còn có hình minh họa giải thích rõ từng bộ phận của thịt heo bằng cả tiếng Hoa và tiếng Anh, có bảng hiệu đèn LED ghi rõ MIT (Made in Taiwan), qua đó thấy rõ chủ quầy rất có tâm trong việc gìn giữ bộ mặt của quầy.

Chợ Shidong có hợp tác với kênh giao hàng, các gian hàng cũng có hỗ trợ thanh toán điện tử, cộng thêm bề ngoài thiết kế phong cách, luôn mang lại cảm giác mới mẻ. Thực ra chợ Shidong đã bắt đầu hoạt động từ năm 1992, lúc bấy giờ các thiết bị trong chợ đã khá đầy đủ, còn về hạ tầng phần mềm thì dưới sự quản lý của Ban quản lý chợ cũng đang ngày một hoàn thiện. Như ban quản lý nhiệm kỳ thứ nhất rất chú trọng đến vấn đề cống, nước thải nên đã đưa ra quy định trong chợ là không được bán hàng chưa giết mổ, sau đó còn đưa ra quy định giới hạn phạm vi đối với các quầy để duy trì không gian công cộng trong chợ luôn thoáng đãng, rộng rãi. Còn Chủ nhiệm ban quản lý hiện nay là ông Hà Khánh Phong (Allan He) thì xây dựng các biểu tượng may mắn và khuyến khích các gian hàng trong chợ thay đổi bộ mặt.

Các chủ gian hàng luôn cố gắng để không ngừng tiến bộ, để chợ Shidong có thể theo kịp bước chân của thời đại. Như tiệm bánh màn thầu nhà Tong thành lập năm 1953, bắt đầu mở tiệm tại chợ từ thuở ban đầu, đến nay đã truyền đến thế hệ thứ tư. Để phù hợp với nhu cầu của người thời nay, tiệm bánh nhà Tong (Đồng) cũng cho thay đổi kích thước, hương vị của bánh và còn nghiên cứu để làm ra những chiếc bánh có hình nhân vật hoạt hình hay theo phong cách bánh Âu, làm những chiếc bánh màn thầu có cho thêm mứt khô. Do hiểu được tiềm năng du lịch quốc tế của chợ Shidong, ông Đồng Vĩ Đăng (Weylon Tong) – người kinh doanh thế hệ thứ tư của tiệm bánh này còn đi học thêm ngoại ngữ, và hương vị thơm ngon của bánh màn thầu nhà họ Tong thật sự đã thu hút thợ làm bánh đến từ Pháp, Mỹ, có cô gái Nhật Bản 3 lần đến Đài Loan du lịch đều đặc biệt đến dạo chợ Shidong. Nhìn những tấm hình chụp chung giữa ông Đồng Vĩ Đăng và khách hàng, có thể cảm nhận rõ sức hấp dẫn của chợ Shidong đối với thị trường du lịch quốc tế.

Các gian hàng trong chợ Shidong đều rất chú trọng quản lý, xây dựng nên khu chợ hiện đại sành điệu, như tiệm bánh màn thầu nhà họ Tong, đã cho sửa lại mặt tiền, đưa ra sản phẩm bánh tạo hình dễ thương để bắt kịp thời đại.

Ngửi mùi hương cà phê trong chợ Shidong, trải nghiệm cuộc sống tốt đẹp.

Những bất ngờ ngẫu nhiên

Hope Plaza nằm gần trạm metro Shandao Temple (Đài Bắc) là chợ nông dân định kỳ được mở vào cuối tuần, tại đây tập hợp tất cả những người sản xuất trong ngành nông, ngư nghiệp và ngành chăn nuôi đến từ khắp Đài Loan. Tuy thời gian kinh doanh quy định sẽ bắt đầu từ 11 giờ nhưng với những người dân thường đến chợ, khoảng 9 giờ hơn đã đẩy xe đi chợ đến đây để săn hàng hiếm. Với người thích nghiên cứu các món ăn gia đình, thích dạo chợ và am hiểu ngành nông, ngư nghiệp Đài Loan như tác giả về lĩnh vực nuôi dạy trẻ - bà Wang Pitsu cũng không ngoại lệ.

Mỗi khi đến Hope Plaza, bà Wang Pitsu đều có thói quen dạo trước một vòng quanh chợ, xem hôm đó có gì đáng để mua không. Bà như một thợ săn thực phẩm, nhanh chóng đi xuyên qua từng lối đi trong chợ và cũng vô cùng tinh mắt, chúng tôi đi theo sau mà thường chỉ vừa quay lưng là đã thấy bà đang đứng nói chuyện với chủ gian hàng. Sau một buổi chiều đi dạo chợ, quả thực đã giúp mở mang tầm mắt, trái sung ngọt chín cây sẽ không cần lo lắng quả không ngọt hay không thể chín, nấm rơm khô do nông dân trồng nấm tự phơi, có cách ăn giống như nấm hương khô nhưng lại có hương thơm hấp dẫn, đến bà Wang Pitsu thường xuyên đi dạo khắp các chợ trên khắp Đài Loan cũng phải thốt lên kinh ngạc vì lần đầu được nhìn thấy.

Khi đi dạo chợ, ngoài những sản phẩm chủ đạo được nông dân đặt ở vị trí bắt mắt nhất, bà Wang Pitsu còn đặc biệt chú ý đến những sản phẩm “hàng hiếm tư gia” đặt ở một bên của các gian hàng, như củ cải muối hai mươi mấy năm tuổi của quầy bán măng; hay như trứng gà do người nuôi ong bán, do họ nuôi gà thả vườn tại đất trống nhà mình, giờ mang đến chợ bán lại với giá rẻ để chia sẻ với mọi người.

Hàng tuần, Hope Plaza đều sắp xếp để những người nông dân khác nhau đến đây bày bán sản phẩm, dựa theo mùa vụ, mỗi tuần sẽ là tuần lễ của các huyện thị khác nhau, nông dân thường sẽ mang những sản phẩm mà mình tự hào nhất đến chợ để chia sẻ với mọi người.

Bà Wang Pitsu cười nói, “mỗi lần đến Hope Plaza đều gặp được những bất ngờ ngẫu nhiên”. Mỗi lần nhìn thấy những nông sản phẩm mới lạ, bà đều sẽ mua về ăn thử, vừa có thêm chủ đề tán ngẫu trên bàn ăn và cũng là có thêm niềm vui cho cuộc sống.

Nấm rơm phơi khô, sung ngọt chín cây, măng tre xanh hoàng kim, củ cải mặn lâu năm…, đều là những nông sản phẩm hiếm thấy, nhưng tại chợ phiên nông dân Hope Plaza, mỗi lần đến đều có những bất ngờ khác nhau.

Sự liên kết tốt đẹp từ nơi sản xuất đến bàn ăn

Hope Plaza khai trương năm 2001, ban đầu là do trận động đất lớn 921 (diễn ra vào ngày 21 tháng 9 năm 1999) đã gây tổn thất nghiêm trọng cho khu vực miền trung Đài Loan, để có thể nhanh chóng khôi phục sinh kế của người dân, để người nông dân có thể đến khu đô thị Đài Bắc bày bán sản phẩm, hàm ý là muốn mang lại hy vọng cho người nông dân nên đã đặt tên là “Hope Plaza” (tức Quảng trường Hy Vọng).

Bà Hứa Huệ Doanh (Hsu, Hwey-Ying), Ủy viên chuyên môn của Ban Vận chuyển, tiêu thụ và gia công thuộc Sở Lương thực và Nông nghiệp nói rằng, định vị của Hope Plaza là trưng bày sản phẩm nông nghiệp Đài Loan, ngoài là nơi bày bán, còn hy vọng có thể truyền tải quan niệm “ăn đúng mùa, ăn thực phẩm địa phương”, khuyến khích mọi người ủng hộ nông sản phẩm trong nước. Nông dân chuẩn bị sản phẩm có tem nông sản hữu cơ, tem sản phẩm nông nghiệp chất lượng Đài Loan CAS, tem nông sản truy xuất nguồn gốc và QRcode để truy xuất nguồn gốc, người dân đến chợ để tương tác với người sản xuất, để nghe kể những câu chuyện về công sức người nông dân đã bỏ ra cho những sản phẩm này, để rút ngắn khoảng cách giữa nơi sản xuất đến bàn ăn.

Cho đến hôm nay, Hope Plaza vẫn đang giúp nông dân mở rộng thêm nguồn khách. Như với nông dân trồng đậu phộng Zhang Jianhao, ông không những trồng đậu phộng, mà còn học cách làm kẹo đậu phộng thơm ngon không dính răng, hy vọng sau này khách đến chợ ngày càng nhiều, có thể mua thêm những thiết bị cơ bản để gia công. Hay như ông Hu Zhihong trồng bắp tím, nông dân mới vào nghề luôn đau đầu vì không tìm được kênh bán hàng, Hope Plaza đã cho ông nơi đến bày bán, giờ đây sản phẩm của ông còn được xuất sang Hong Kong.

Trong Hope Plaza còn có một tiệm hoa nhỏ, hoan nghênh người dân đến chọn mua từng cành hoa. Chủ tiệm hoa cười nói: Đến Hope Plaza mua rau xong, mua thêm 3 cây hoa, sẽ giúp tăng thêm chất lượng cuộc sống. Cô Từ Huệ Doanh kể mỗi lần cô đến Hope Plaza đều sẽ dạo chợ cả ngày, cứ đi từ từ, chuyện trò lai rai, lúc nào mệt rồi thì đến khu ẩm thực để nếm những món ăn vặt thơm ngon do lớp nấu ăn của Ủy ban Nông nghiệp chuẩn bị. Khi nhìn thấy những sản phẩm mình thích thì sẽ xin danh thiếp, rồi trực tiếp đặt hàng gửi đến tận nhà, rất ư tiện lợi, nhưng cô cũng khuyến khích mọi người có thể đến gặp gỡ những người nông dân trong chợ vào mùa thu hoạch, cũng giống như đến gặp những người bạn cũ lâu năm. Hơi ấm do tương tác giữa người với người đã giúp cho Hope Plaza trở thành một nơi ấm áp truyền tải hạnh phúc.

Bà Wang Pitsu thường đến dạo chợ Hope Plaza, ngoài mua đồ ăn, bà cũng rất thích đến dạo cửa hàng hoa ở đây để có thêm niềm vui trong cuộc sống.

Chợ Hope Plaza mỗi tuần đều trưng bày thực phẩm đến từ khắp Đài Loan, ngoài ra còn có hơi ấm từ sự tương tác giữa người sản xuất với người tiêu dùng.