Công việc nào cũng đều cao quý, nhất là công việc đó trở thành cán cân quyền lợi cho những người xung quanh, thì càng cần phải đối mặt và xử lý bằng thái độ vô cùng thận trọng. Anh Chen Yunping (Trần Doãn Bình) đảm nhận công việc xử lý các vụ án Tư pháp có liên quan đến người nước ngoài đã 25 năm nay, được xem như sinh ra để làm công việc phiên dịch chuyên ngành pháp luật. Đem kinh nghiệm từ một viên cảnh sát ngoại sự (phụ trách sự vụ liên quan đến người nước ngoài tại Đài Loan) đến chuyên viên nghiệp vụ của Sở Di dân (cơ quan cao nhất của Bộ Nội chính về quản lý xuất nhập cảnh và sự vụ nhập cư), anh còn viết sách nói lên quan điểm của bản thân, không quản ngại đường sá xa xôi, có mặt ở khắp nơi. Hy vọng giữ đúng tinh thần chấp hành công lý bình đẳng đối với tất cả mọi người trước tư pháp, giành “quyền được biết” cho đương sự, đồng thời thông qua chế độ đối xử thân thiện, đảm bảo an toàn tính
mạng cho người phiên dịch.

Những người đi tiên phong thường là những người cô độc, nhưng cùng với sự nỗ lực vượt qua mọi trở ngại, khó khăn , đến một ngày ốc đảo xanh đã xuất hiện giữa sa mạc;  12 năm  qua, thông qua chặng đường cải cách tư pháp, từ con nhộng oằn mình trở thành chú bướm, với sự giúp đỡ của những người cùng chí hướng, mùa xuân của những  thông dịch viên tư pháp đã không còn xa xôi nữa.

Luật pháp cần có logic, thế nhưng điều quan trọng nhất là kinh nghiệm.   Sự phán đoán chính xác của người chấp hành luật trong các vụ án không những cần có trình độ học vấn mà hơn thế còn phải trải qua nhiều kinh nghiệm.

Như vậy nếu người chấp hành luật lại kiêm luôn vai trò người phiên dịch luật liệu có thật sự truyền tải vụ án một cách trung thực, không mang ý thiên vị hay không?

　　　
Trung lập là giới hạn cuối cùng của phiên dịch

Điều mà Tư pháp luôn xem trọng đó là một trình tự  xét xử công bằng hợp lý, nếu như đương sự gặp trở ngại về ngôn ngữ, vậy làm sao có thể bày tỏ được chính nghĩa? Cho nên cung cấp phiên dịch chuyên ngành Luật là bước khởi đầu về đãi ngộ công bằng cho đương sự.

Công việc phiên dịch, tức là dùng ngôn ngữ mà đương sự có thể hiểu, thêm vào sự truyền đạt giúp cho người nghe rõ ràng hơn. Chen Yunping chỉ ra, “Phiên dịch vốn đã là một công việc  không đơn giản, đảm nhiệm vai trò dịch thuật chuyên ngành luật là  công việc càng cần phải  được đào tạo nghiêm túc.” Không những cần phải thông thạo ngôn ngữ của hai bên, mà còn phải nắm bắt thành thạo từ vựng trong văn kiện  pháp luật mới có thể bảo đảm được  quyền con người cơ bản cho đương sự.

Với nguyên tắc công bằng trung lập, người đảm nhiệm vai trò phiên dịch,  về mặt lý thuyết thì phải hoàn toàn không có liên quan đến vụ án. Thế nhưng đơn vị Cảnh sát Nội chính lại chưa thành lập đội ngũ phiên dịch chuyên ngành pháp luật, để có thể  điều động bất cứ lúc nào. Vả lại khi xảy ra vụ án, thì luôn trong tình trạng vô cùng cấp bách, do xem trọng hiệu suất xử lý,  khiến người thi hành luật bắt buộc phải tìm ngay đến người quen thuộc nhất, đảm nhiệm vai trò phiên dịch, hoàn toàn không có thời gian xem người phiên dịch này có hiểu rõ về luật pháp hay không. Có nhiều khi, người chấp hành luật lại đảm nhiệm luôn vai trò là người phiên dịch.  Tình trạng vừa đá bóng vừa thổi còi đã diễn ra nhiều, không  còn là điều lạ nữa.

　　　
Bảo đảm quyền lợi cho cả đôi bên, 
như vậy mới toàn diện

Phiên dịch, thật sự là một công việc ẩn chứa nhiều nguy hiểm,  buộc phải có sự quản lý chặt chẽ và  các biện pháp đồng bộ liên quan. Anh Chen Yunphing nhắc đến một vụ án xảy ra vào năm 2012, người phiên dịch bị giết chết, cho đến nay vẫn chưa phá án, đây cũng là điều cơ quan Tư pháp cần phải cảnh giác.

Vào đầu năm 2012, nhằm xúc tiến công việc phiên dịch  được chế độ hoá, anh Chen Yunping và Uỷ ban cải cách Tư pháp cùng với các đoàn thể dân sự đã đến Viện giám sát nộp đơn thỉnh cầu. Sau khi thẩm xét, Viện giám sát đã công bố bản báo cáo hiệu đính, thế nhưng lại sơ sót bỏ qua phần bảo đảm an toàn cho phiên dịch viên.

Hai tháng sau,  giám sát viên của Viện  Giám sát đã chủ động liên lạc với anh Chen Yunping, thảo luận về tin tức một phiên dịch viên tại Nghi Lan bị giết hại. Mặc dù phía cảnh sát đã lập tức xem lại camera giám sát, sau khi rà soát các đối tượng đã đặt nghi vấn vào một lao động nước ngoài người Philippines, thế nhưng chưa kịp hành động thì vào ngày hôm sau người này đã xuất cảnh, cho đến nay vụ án vẫn còn bị bỏ ngỏ.

Được biết nạn nhân có mở cửa hàng buôn bán, đồng thời cũng đảm nhận công việc phiên dịch trong nhiều năm. Trước khi án mạng xảy ra cô ấy đã từng đến Viện kiểm sát địa phương để đảm nhiệm vai trò phiên dịch cho một lao động Philippines. Thế nhưng người lao động này cho rằng cô ta không đứng về phía  anh ta, không nói giúp cho anh ta, nên sinh lòng bất mãn.

“Không chủ động tranh giành, đối diện với một đối tượng không dễ hòa đồng, thì càng nên từ chối làm phiên dịch cho họ.” Anh Chen Yunping dựa vào mức độ nhạy cảm trong nghề nghiệp, nhiều lần nhắc nhở các học viên như vậy. “Ngay cả vị trí đứng khi ra tòa, đều theo một quy định, bảo đảm sự an toàn cho phiên dịch viên.”

　　　
Đội ngũ phiên dịch viên hiện nay 
chưa được phát huy vai trò thực chất

Những năm gần đây, số lượng người nước ngoài vào Đài Loan ngày một nhiều hơn, bất kể là người nước ngoài bị bức hại, cần đến sự bảo vệ của luật pháp, hoặc như có những hành vi bất chính vi phạm  pháp luật, đều cần phải thông qua phiên dịch viên để đảm bảo quyền lợi Tư pháp của Tân Di dân.  Tình hình này cho thấy, có một hệ thống đào tạo bồi dưỡng nhân tài phiên dịch là một việc làm không thể chậm trễ.

Mặc dù Tòa án cũng có danh sách các phiên dịch viên, thế nhưng thật tình mà nói, mục đích chủ yếu là giúp đơn vị Tư pháp giải quyết vấn đề, chứ không phải giúp đỡ những người nước ngoài yếu thế. Anh Chen Yunping cho rằng, “Để có được một lập trường  công bằng, khách quan,  chế độ phiên dịch  cần  phải được vận hành độc lập, chứ không phải chịu sự quản lý chỉ huy của đơn vị Tư pháp.”

Mọi người cùng nhau nỗ lực, đón chào mùa Xuân

12 năm trước, Lý tưởng  này đã  thôi thúc anh Chen Yunping  thành lập Hiệp hội phiên dịch ngoại ngữ huyện  Taitung”, đồng thời cũng nhận được sự ủng hộ và công nhận của những người cùng chung chí hướng, đến năm 2013 đã nâng cấp thành Hiệp hội phiên dịch chuyên ngành pháp luật Đài Loan. Hiện nay đã có nhiều chi nhánh trên toàn Đài Loan, đào tạo hơn 1000 học viên, và con số này cũng đang trên đà tăng trưởng. Hy vọng thông qua Hiệp hội, tiến hành công tác sàng lọc và giới thiệu, kịp thời cung cấp đội ngũ phiên dịch viên chuyên nghiệp cho Cảnh sát Nội chính và đơn vị Tư pháp.

“ Trải qua một chặng đường dài, người mà tôi muốn nói lời cảm ơn  rất nhiều, nếu như không có sự giúp đỡ của họ, tôi cũng chỉ  một thân một mình ở  vùng đất xa xôi hẻo lánh,  không thể làm được việc lớn.” Anh Chen Yunping chân thành cảm ơn ông Yen Changshou (Nghiêm Trường Thọ) Chủ tịch hội đồng quản trị Quỹ The  Alliance Cultural Foundation (Quỹ liên minh văn hóa) và  Quỹ Văn giáo Văn hóa Nghệ thuật Jiang Hsian-ren (Giang Hiền Nhân) đã nhiệt tình ủng hộ, cũng như sự trợ giúp đắc lực của ông Li San-cai (Lý Tam Tài), Trưởng Ban điều hành Giảng đường Jiudi.

Trong 12 năm  qua đã đi khắp 3 vòng quanh đảo Đài Loan, tổ chức hàng trăm lớp đào tạo và buổi thuyết trình, hy vọng xây dựng môi trường bình đẳng ngôn ngữ trong Tư pháp.

Cuốn sách thứ 2 của anh Chen Yunping có tựa đề “Phiên dịch chuyên ngành Luật- Bồi dưỡng và đào tạo người phiên dịch”, ngoài việc truyền bá lý tưởng, còn  thêm vào các kỹ  năng thực hành và đánh giá năng lực, thu hút nhiều người có chí hướng  tham gia công tác phiên dịch  pháp luật, thực thi mục tiêu Tư pháp thân thiện. “ Biến lý tưởng thân thiện trở thành hiện thực, giúp cho thế giới nhìn thấy sự nỗ lực” chính là mục tiêu cuối cùng của anh Chen Yunping đối với  công tác phiên dịch  pháp luật.