Khám phá thế giới ở ngay sát mặt đất
Để tìm hiểu các loại thảo dược Đài Loan, không phải đi xa tới chốn núi rừng hoang sơ, hãy đến ga tàu điện Metro Xiangshan, ngay tại lối ra của Công viên Xiangshan có thể thỏa thích ngắm nhìn cây cỏ. Cô Lý Gia Mai (Dasha Lee), chuyên gia về thảo dược của Đại học cộng đồng Tín Nghĩa (Xinyi) - Đài Bắc, người thường được mọi người gọi là “Cô giáo hiệp sĩ”, dẫn chúng tôi đi một vòng xung quanh công viên để chúng tôi ghi chép tên gọi của gần 100 loài thực vật.
Cô cho biết ngay từ đầu: “Trong thế giới thảo dược, chúng ta phải cúi người xuống thật khiêm nhường để quan sát, còn nếu chỉ đứng ngó từ trên cao xuống thì mọi người ai cũng đều thấy như nhau cả”. Thế nên, chúng tôi cúi mình xuống và áp sát mặt đất, ban đầu chúng tôi chỉ thấy được một mảng rộng màu xanh lá cây, nhưng đi theo cô Lý Gia Mai, cô chỉ tay vào từng loại cây thảo dược và đọc tên chúng lên: “Hoàng đương Nhật Bản, rau diếp đắng Trung Quốc, cây dâu đất, cây bọ mắm lông, rau má hương, cây cúc đắng, cây mã đề, cỏ lá tre, rau má, chua me đất, rau tàu bay, cây toái mễ tề v.v...”, chúng tôi mới phát hiện trong dải thực vật xanh rì này, mỗi cây lại có một vẻ riêng, dường như tạo thành một bức ảnh được xóa phông, từng cây một đều nổi bật lên từ dải màu xanh lục.
Cô Lý Gia Mai giảng giải về từng loài cây, rau má hương của Đài Loan xưa kia là loại thảo dược quan trọng, dùng để điều trị bệnh vàng da sơ sinh và còn có tác dụng lợi tiểu; cây cúc đắng có hình dạng như lá cà rốt, được dùng để làm món salad trộn giống cách dùng rau mùi tây; cây bạch đầu ông nở hoa tím nhỏ được sử dụng để điều trị cảm cúm; cây rau má còn được gọi là lôi công thảo, vì hễ gặp mưa rào sấm sét, từ các đốt rễ sẽ mọc thêm càng nhiều nhánh rễ hơn; cây toái mễ tề còn được gọi là rau hàn, mọc ra những quả đậu dài, được ăn như một loại rau dại rất ngon.
Vào tiết Lập xuân là thời điểm cây hoàng đương Nhật Bản non nhất trong mùa, cô Lý Gia Mai cho biết hái cây non đem nấu với mì gói có hương vị ngon tuyệt. Còn rau diếp đắng Trung Quốc và cây hoàng đương Nhật Bản đều nở hoa màu vàng giống nhau, hai loại này đều thuộc họ cúc, có hình dáng rất giống nhau, mẹo để phân biệt đó là cây hoàng đương thì lá mọc từ rễ, quan sát kỹ hơn sẽ thấy toàn bộ lá đều được mọc ra từ rễ dưới đất, còn rau diếp đắng lá mọc từ các đốt cây.
Đừng chỉ biết để ý những loại cây mọc sát trên mặt đất, thảo mộc Đài Loan còn gồm cả cây thân gỗ và cây bụi thấp. Cô Lý Gia Mai bảo chúng tôi ngẩng đầu lên để nhận biết cây bằng lăng, do thân cây trơn nhẵn nên còn được gọi là “cây khỉ leo không nổi”, được người thời xưa dùng để chăm sóc gân cốt. “Nam Quế Viên, Bắc Nhân Sâm, “Quế Viên” chính là chỉ cây nhãn, thân cây và rễ thường được đem nấu lên, mọi người đều biết nhãn có tác dụng bổ máu cho cơ thể”.
Phân biệt bằng mắt, dùng tay để sờ vào thân cây và lá để cảm nhận độ trơn nhẵn hay những chiếc lông tơ trên lá, cũng có thể ngắt một chiếc lá xé vụn hoặc vò ra ngửi thử mùi tỏa ra từ chiếc lá, cô Lý Gia Mai cho biết: “Khi bạn nhận biết được chúng thì sẽ nhìn thấy chúng”.
Có thể tìm hiểu về các loài thảo mộc Đài Loan ở ngay bên đường, trong công viên.