Vị thế “bất khả chiến bại” trên toàn cầu
Đài Loan - Cường quốc về linh kiện xe đạp
Bài‧Esther Tseng Ảnh‧Chuang Kung-ju Biên dịch‧Hải Ly
Tháng 10 2024

Tổng giá trị sản xuất của ngành sản xuất xe đạp và phụ kiện của Đài Loan trong năm 2022 đã vượt mốc 200 tỷ Đài tệ, trong đó phụ kiện xe đạp chiếm 60% với tổng giá trị sản lượng lên tới 120 tỷ Đài tệ. Trong hơn 10 năm trở lại đây, Đài Loan là nước nhập khẩu lớn nhất của Mỹ và Trung Quốc, là nước nhập khẩu lớn thứ hai của Liên minh châu Âu, bởi vì không thể tìm được nơi nào khác trên thế giới có chuỗi cung ứng hoàn chỉnh, công nghệ tiên tiến và cả mức độ hợp tác cao như các nhà máy sản xuất linh phụ kiện xe đạp ở Đài Trung và Chương Hóa.
“Thật khó mà tưởng tượng được rằng, chỉ một chiếc dây đề xe đạp, linh kiện rất nhỏ như vậy mà có thể nuôi sống cả một nhà máy, hơn nữa còn không ngừng nâng cấp về mặt kỹ thuật và thiết kế nên đã rất thành công và đạt vị trí đứng đầu thế giới”. Tổng thư ký Hội doanh nghiệp ngành xuất khẩu xe đạp Đài Loan – bà Châu Thục Phương (Hope Chou), người đã lăn lộn trong ngành sản xuất xe đạp 23 năm nói về Công ty TNHH Công nghiệp Chia Cherne ở thành phố Chương Hóa chuyên về các loại linh kiện xe đạp như xích, moay ơ và lốp xe đạp. Có thể nói các nhà máy sản xuất linh kiện xe đạp lớn nhất thế giới đều nằm ở Đài Loan.
Dẫn đầu thế giới về xe đạp cao cấp
“Giá trị sản xuất xe đạp cao cấp của Đài Loan cũng đứng đầu thế giới”. Bà Châu Thục Phương chỉ ra rằng, các doanh nghiệp ngành sản xuất phụ kiện xe đạp tập trung tại khu vực Đài Trung, Chương Hóa là bởi vì khu vực miền Trung có nhà máy sản xuất máy công cụ chính xác rất lợi hại, giúp nhà sản xuất dễ dàng tìm được giải pháp, nâng cao độ chính xác cho linh kiện, có thể tìm thấy hầu hết mọi linh phụ kiện xe đạp tại Đài Loan.
Rất nhiều các thương hiệu đa quốc gia như SRAM, hay như thương hiệu Fox của Mỹ là “ông lớn” dẫn đầu về sản phẩm phuộc nhún xe đạp, đều đặt dây chuyền sản xuất và Trung tâm R&D tại Đài Loan. Các nhà sản xuất thương hiệu như Trek, Prologo và BMC cũng đều tìm kiếm linh kiện tại Đài Loan, thiết lập nhà máy sản xuất lắp ráp xe hoàn chỉnh và xuất khẩu đi các nơi trên thế giới.
“Bởi vì không tìm được nơi nào khác trên thế giới có chuỗi cung ứng linh kiện hoàn chỉnh như thế”. Bà Châu Thục Phương chỉ ra, ngoài việc Đài Loan có thể cung cấp môi trường đầu tư rất tốt, thì điểm quan trọng nhất là vì Đài Loan có chuỗi cung ứng rất hoàn chỉnh. Nhà cung ứng có thể nhanh chóng ứng phó với hệ sinh thái thị trường theo kiểu lượng ít nhưng chủng loại đa dạng, từ đó phản ứng kịp thời để điều chỉnh thiết kế và sản xuất linh phụ kiện. Ngoài ra còn vì sự kiên định và yêu cầu về chất lượng của doanh nghiệp Đài Loan, nguồn nhân tài ưu tú của Đài Loan. Vì vậy, chuỗi cung ứng về linh phụ kiện xe đạp của Đài Loan đã trở thành hậu thuẫn vững chắc nhất cho các thương hiệu đa quốc gia.

Sự ra đời và thành công của A-Team chính là cơ sở nghiên cứu và phát triển của Đài Loan dân chủ, tạo cho Đài Loan vị thế “bất khả chiến bại” như ngày hôm nay.
Sự thành công của “A-Team” tạo vai trò không thể thay thế
Để tạo ra được chuỗi cung ứng hoàn chỉnh như vậy thì không thể không kể đến sự đóng góp của chương trình hợp tác giữa khối doanh nghiệp, khối trường đại học và chính phủ Đài Loan mang tên “A-Team”. Bà Châu Thục Phương từng đảm nhiệm chức vụ Thư ký điều hành nhiệm kỳ cuối cùng của “A-Team” phân tích: “Sự thành công của “A-Team” phải nói đúng là nhờ thiên thời, địa lợi, nhân hòa”. A-Team được thành lập vào năm 2003, thì vừa hay năm 2004, Liên minh châu Âu chấm dứt chính sách thuế chống bán phá giá, giúp xe đạp Đài Loan có thể xuất khẩu hàng loạt. Yếu tố “địa lợi” là ở sự tập trung của chuỗi cung ứng ngành này tại khu vực Đài Trung, Chương Hóa, còn yếu tố “nhân hòa” chính là việc hai hãng sản xuất xe đạp lớn Giant và Merida từ bỏ tâm thế cạnh tranh, chuyển sang đồng tâm hiệp lực đứng trên cùng một trận tuyến để hợp tác tư vấn cho hơn 20 nhà máy sản xuất linh kiện, đồng thời nhờ sự giới thiệu kết nối của Cục Công nghiệp, đã nhập khẩu một loạt know-how trong đó bao gồm hệ thống quản lý sản xuất của Toyota.
Các thành viên của A-Team hiện đều là các nhà sản xuất linh kiện xe đạp đứng nhất nhì thế giới, chẳng hạn như KMC, Chia Cherne, Joytech, v.v... Đến cả những hãng sản xuất lốp rất lớn như Maxxis, Kenda cũng đều sẵn sàng phối hợp với triết lý kinh doanh của người sáng lập thương hiệu Giant – ông Lưu Kim Tiêu (King Liu), để thành lập ra đội ngũ nghiên cứu phát triển xe đạp, đến nay cũng đã trở thành các nhà sản xuất lốp xe đạp hàng đầu thế giới. “Nhờ sự cải tiến chất lượng, đã có vai trò không thể thay thế, giúp Đài Loan tạo vị thế “bất khả chiến bại” trong lĩnh vực sản xuất xe đạp cao cấp trên toàn cầu”, bà Châu Thục Phương cho biết.
Cơ hội và nguy cơ của xe đạp điện trợ lực
Xe đạp điện trợ lực (dưới đây xin gọi tắt là “e-bike”) với đặc điểm tiết kiệm năng lượng và tỷ lệ phát thải thấp sẽ trở thành xu hướng mới trên thị trường xe đạp thế giới. Bà Châu Thục Phương nói rằng, vì đơn giá của xe đạp điện trợ lực cao, giá trị sản xuất xe đạp điện của Đài Loan trong năm 2021 đã vượt xe đạp thông thường và cũng là lần đầu số lượng xuất khẩu vượt mốc 1 triệu chiếc.
Hiện nay, châu Âu là vùng trọng điểm sản xuất xe đạp điện trợ lực, tuy nhiên tại châu Âu lại không có nhà máy sản xuất phụ kiện xe đạp, mà vẫn phải dựa vào các nhà máy ở châu Á có chuỗi cung ứng hoàn chỉnh như Đài Loan, giúp xuất khẩu phụ kiện xe đạp của Đài Loan tăng trưởng dần hàng năm, nhưng đồng thời cũng sẽ tạo ra những thách thức mới cho các nhà máy sản xuất linh phụ kiện trong việc cần phải xem xét làm sao để tạo ra mối liên quan với điện, thiết kế lại khung xe và xích xe chuyên dụng cho xe đạp điện trợ lực... “Hội doanh nghiệp và Bộ Kinh tế đã thông qua phương thức PPP (Public-Private Partnership) để hỗ trợ các nhà máy sản xuất linh kiện xe đạp đột phá, ứng dụng thế mạnh về điện tử và thông tin của Đài Loan vào xe đạp điện trợ lực. Đây sẽ là một cuộc chiến cam go”, bà Châu Thục Phương chia sẻ.

Tổng thư ký Hội doanh nghiệp ngành xuất khẩu xe đạp Đài Loan – bà Châu Thục Phương cho biết, xe đạp điện trở nên thịnh hành trên toàn cầu trong những năm gần đây, cũng là sản phẩm mới được tạo ra nhờ chuỗi cung ứng của Đài Loan.
Bản đồ “các nhà vô địch ẩn danh” ngành phụ kiện xe đạp
Đài Loan có chuỗi cung ứng phụ kiện xe đạp hoàn chỉnh, từ ghi đông, phuộc trước, giảm xóc, dây xích, khung xe, yên xe, lốp xe, bộ đề v.v..., với sự “ngọa hổ tàng long” của các nhà máy sản xuất tổng cộng hơn 20 loại linh phụ kiện để lắp ráp thành chiếc xe đạp hoàn chỉnh, y như trò chơi bắt Pokemon vậy. Khi ghé thăm Đài Trung, Chương Hóa và cả Đài Nam, có thể nhanh chóng phát hiện ra hàng chục “nhà vô địch ẩn danh” của ngành phụ kiện xe đạp.
Joytech - bậc thầy về moay ơ
52 năm trước, Công ty công nghệ Joytech bắt đầu khởi nghiệp từ sản phẩm moay ơ xe đạp, với sản lượng hàng năm đạt 15 triệu chiếc moay ơ, chiếm 10% thị phần toàn cầu.
“Moay ơ giống như trái tim của xe đạp, đóng vai trò là hệ thống truyền động quan trọng của chiếc xe”, Trưởng phòng marketing Lâm Minh Hiền giới thiệu sản phẩm “moay ơ bánh răng xích hình ngôi sao” của nhãn hiệu cao cấp “NOVATEC Premium” chuẩn bị ra mắt thị trường. Đối với xe đạp leo núi và xe đạp địa hình trong môi trường thiên nhiên hoang dã, bất kể về cường độ, tuổi thọ hay độ bền thì đều tốt hơn; về cấu tạo cũng phức tạp hơn, với hệ thống bánh răng xích đôi (DRS: Dual Ratchet System) gồm một răng trái và một răng phải tác động lên bánh răng, sẽ giúp tăng cường mức độ ăn khớp. So với loại moay ơ bạc đạn kiểu truyền thống, hệ thống này giúp giảm lực cản hiệu quả hơn và cải thiện hiệu quả đạp xe.
Đối với xe đạp đi đường bộ thiên về tốc độ, loại moay ơ trước nhẹ nhất không đến 80 gram. Đây cũng là niềm tự hào lớn nhất của Joytech là hãng chuyên sản xuất moay ơ, bất kể vật liệu từ sắt đến nhôm hay sợi carbon, cấu tạo từ phanh tang trống cho đến phanh đĩa, đều có thể chế tạo ra moay ơ phù hợp cho các loại xe khác nhau.
Ghé thăm nhà máy của Công ty công nghệ Joytech ở khu vực Daya thành phố Đài Trung, ba bộ máy rèn tự động có độ cao ngang 2 tầng lầu, cùng với dây chuyền lắp ráp và kiểm tra được vận hành bằng cánh tay robot tự động, thể hiện xu hướng sản xuất thông minh.
Ông Lâm Minh Hiền chỉ ra rằng, hiện nay sản phẩm của Joytech đã được mở rộng tới các phụ kiện xe đạp được làm bằng sợi carbon gồm vành xe, phuộc trước và ghi đông, đồng thời còn gia nhập thị trường sửa chữa xe thương hiệu cao cấp cho người chơi xe đạp. Trong tương lai, hy vọng công ty sẽ trở thành nhà cung ứng giải pháp tổng thể về linh kiện cho xe đạp và e-bike.

Nhà máy tại Đài Loan của Công ty TNHH Công nghiệp Joytech chuyên sản xuất phụ kiện xe đạp cao cấp.
Sự phát triển của Chia Cherne bắt nguồn từ một sợi dây
Công ty TNHH Công nghiệp Chia Cherne nằm ở thành phố Chương Hóa, bắt đầu khởi nghiệp từ bộ đề và dây phanh xe đạp, cung cấp nguyên liệu dây phanh tùy chỉnh cho các loại xe đạp khác nhau, chiếm thị phần lớn nhất thế giới.
Lấy dây phanh cho xe đạp Youbike của Đài Loan làm ví dụ, để đối phó với vấn đề chống nắng, Chia Cherne đã điều chỉnh công thức của vật liệu nhựa, nâng cao khả năng chịu nắng nóng từ 100 giờ lên 400 giờ. Ngoài ra, để đáp ứng yêu cầu môi trường bền vững ESG, nguyên liệu ống nhựa từ vật liệu truyền thống đã được nghiên cứu phát triển thành vật liệu có thể thu hồi tái chế.
“Có thể cảm nhận được chất lượng vật liệu dây phanh qua cảm giác của tay lúc bóp phanh xe, chỉ cần bóp phanh một cách nhẹ nhàng là đã đạt được hiệu quả, cùng lúc cũng có thể ổn định được lực phanh”. Kỹ sư R&D Trần Kỳ Kỳ thuộc nhóm chuyên trách hệ thống điều khiển của công ty giải thích, chất lượng sẽ phụ thuộc vào sự ổn định trong quá trình sản xuất và thiết kế kết cấu, cách bện, sắp xếp các sợi dây thép bên trong ống dây phanh, qua đó giúp loại bỏ lực nén, nhất là đối với người sử dụng ở độ tuổi trung, cao niên hoặc phụ nữ, sẽ không cảm thấy mỏi tay bởi sử dụng phanh khi đạp xe đường dài.
Đối với phanh đĩa thủy lực thiết kế cho xe 3 bánh e-cargo, ưu thế của Chia Cherne được phát huy trong thiết kế ống dẫn dầu thủy lực, đặc biệt có thể kiểm soát được hệ số giãn nở của ống dẫn dầu, ống mỏng và êm giúp cho phản ứng phanh xe càng kịp thời hơn, đạt yêu cầu lực phanh tốt.
Từ vật liệu dây chuyên dụng của mình, Chia Cherne đã mở rộng ra tới cáp thép cho thiết bị thể thao, cáp động cơ du thuyền, cáp ga máy móc nông nghiệp và cáp túi khí trượt tuyết. Từ một sợi dây đến toàn bộ hệ thống phanh và còn phát triển thêm mảng kinh doanh bộ tản nhiệt nhằm phát huy tối đa sở trường chuyên môn. Đó cũng là lý do tại sao chỉ từ một sợi dây mà nhà máy sản xuất linh kiện hàng đầu của Đài Loan có thể mở rộng tiềm năng tới mức vô hạn.

Bộ phanh đĩa thủy lực gồm kẹp phanh, đĩa phanh và ống dẫn dầu, thể hiện kỹ thuật chế tạo xe đạp cao cấp.

Vật liệu dây phanh của Công ty TNHH Công nghiệp Chia Cherne chú trọng cảm giác êm tay khi bóp phanh.
Bản đồ “các nhà vô địch ẩn danh” ngành phụ kiện xe đạp
Đài Loan có chuỗi cung ứng phụ kiện xe đạp hoàn chỉnh, từ ghi đông, phuộc trước, giảm xóc, dây xích, khung xe, yên xe, lốp xe, bộ đề, v.v..., với sự “ngọa hổ tàng long” của các nhà máy sản xuất tổng cộng hơn 20 loại phụ kiện để lắp ráp thành xe đạp hoàn chỉnh, y như trò chơi bắt Pokemon. Khi ghé thăm Đài Trung, Chương Hóa và cả Đài Nam, có thể nhanh chóng phát hiện ra hàng chục “nhà vô địch ẩn danh” của ngành phụ kiện xe đạp.
Tập đoàn KMC: Chuyên gia về dây xích
Tập đoàn sản xuất dây xích lớn nhất toàn cầu KMC chiếm tới 80% thị phần của thị trường lắp ráp xe đạp và đứng đầu thế giới trong hơn 30 năm liền, ước tính tổng độ dài của toàn bộ dây xích sản xuất hàng năm đủ để quấn 4 vòng xung quanh xích đạo.
Alexrims: Hãng sản xuất vành xe đạp hợp kim nhôm lớn nhất thế giới
Trong xu thế sản phẩm xe đạp cao cấp chuộng sử dụng vật liệu sợi carbon, Alexrims vẫn kiên quyết duy trì sản xuất vành xe hợp kim nhôm như ban đầu. Cùng với sự phổ biến của xe đạp điện trợ lực, nhu cầu đối với vành hợp kim nhôm tăng cao trở lại, đây là một tấm gương về sự kiên định không chạy theo trào lưu.
Velo: Chuyên gia về yên xe
Công ty TNHH Công nghiệp Velo nằm tại khu Dajia Đài Trung, với sản lượng hàng năm đạt 15 triệu chiếc yên xe, 20 triệu bộ tay nắm ghi đông, thị phần của sản phẩm yên xe đạp thuộc top các doanh nghiệp hàng đầu thế giới.
TEKTRO: Phanh đĩa thủy lực
Sau khi trở thành tiêu chuẩn phổ biến của xe đạp leo núi, phanh đĩa thủy lực của Tektro đã đạt mức sản lượng đứng nhất nhì thế giới.
APRO: Khung xe cao cấp
Công ty TNHH Công nghệ APRO chuyên sản xuất khung xe, bộ giảm xóc, phát triển các sản phẩm khung xe và vành xe bằng các vật liệu cao cấp có trọng lượng nhẹ như hợp kim nhôm và sợi carbon, trở thành sự lựa chọn hợp tác hàng đầu của các hãng sản xuất xe điện cao cấp quốc tế.
Lốp Maxxis: Đứng đầu thế giới
Sản lượng lốp xe đạp năm 2022 của hãng lốp Maxxis vượt 82 triệu chiếc, đứng đầu thế giới về sản lượng hàng năm.
Lốp Kenda: Đứng thứ 3 thế giới
Hãng lốp Kenda khởi nghiệp từ sản phẩm lốp xe đạp, sản lượng năm 2022 đạt 38,836 triệu chiếc, xếp thứ 3 thế giới về sản lượng hàng năm.


