Bùn đất hóa thân thành vật liệu mới
Hồ chứa nước Agongdian tại Yến Sào (Cao Hùng) chính là nơi mà ông Kuo, Wen-yi khởi nghiệp. Địa chất của Đài Loan có niên đại còn quá trẻ và đứt đoạn, một khi mưa to, một lượng lớn đất cát sẽ bị cuốn theo dòng nước từ Nguyệt Thế Giới, nơi không bóng cây ngọn cỏ ở thượng du, ồ ạt tràn xuống, chảy vào hồ chứa, ảnh hưởng đến chức năng chứa nước của hồ.
Đây cũng không phải là trường hợp cá biệt, hằng năm Đài Loan có 4 triệu tấn đất bùn, luôn là mối lo ngại lớn nhất của các đơn vị thủy lợi. Hơn mười năm trước, khi Kuo, Wen-yi còn đang học chương trình Tiến sĩ tại trường Đại học Thành Công, lúc đó giáo sư hướng dẫn của ông, tức giáo sư Huang, Jong-Shin (Huỳnh Trung Tín) đã được Ủy ban Kiến thiết Kinh tế (tức Ủy ban Phát triển Quốc gia ngày nay) ủy quyền, tiến hành nghiên cứu ứng dụng của đất bùn trong hồ chứa nước để xử lý rác thải không biết phải bỏ đi đâu này.
Nhóm nghiên cứu đã tìm ra “Kỹ thuật cải tạo đất bùn hồ chứa nước”, có thể biến đất bùn này trở chất phụ gia thoát khí, chống nước, có tác dụng chống nước và chống ẩm mốc tường, có thể ứng dụng rộng rãi trong kiến trúc, trang trí nội thất. Sau khi tốt nghiệp, ông Kuo, Wen-yi đã dựa trên nền tảng đó, phát triển thành công ty trực thuộc trường Đại học Thành Công đầu tiên, ra mắt sản phẩm “Lotos”.
Ông Kuo, Wen-yi nói, con đường đi từ nghiên cứu cho đến lúc khởi nghiệp thật chẳng dễ dàng gì nhưng khi đưa sản phẩm ra thị trường thì lại còn khó khăn hơn lúc nghiên cứu kỹ thuật nhiều. Từ lúc bắt đầu khởi nghiệp đến nay đã 13 năm, sau 7 năm vất vả, công ty của ông cuối cùng cũng thoát cảnh thua lỗ và bắt đầu có lời. Thế nhưng khi đặt câu hỏi, vì sao lúc bấy giờ ông không chuyển giao kỹ thuật lại cho các hãng sản xuất khác? Ông Kuo, Wen-yi đã trả lời không chút do dự, “Tự mình làm mới có thể duy trì tinh thần lý tưởng của thương hiệu, các doanh nghiệp thông thường đều hi vọng có thể kiếm lời, nếu mấy năm trời đều không có lợi nhuận thì đã rút lui từ lâu”. Vừa vỗ nhẹ bức chân dung trên tường, ông vừa nhoẻn miệng cười nói: “Cho nên tôi mới nói, bức tranh này rất quan trọng đối với tôi”.
Phần lớn người Đài Loan đều đã từng gặp trường hợp tường nhà bị ẩm mốc loang lổ, ông Kuo, Wen-yi giải thích, tường loang lổ không phải là những “khối u”, mà nó giống như “bệnh ngoài da” của những bức tường, do các tòa kiến trúc ngày nay chủ yếu sử dụng nguyên vật liệu là xi măng, nhưng xi măng dễ hút ẩm mà khó thoát nước, cộng thêm khí hậu Đài Loan rất ẩm ướt nên thường xảy ra tình trạng ẩm mốc, nhiều người cho rằng không có cách nào cứu chữa được. Thật ra, chỉ cần quét hỗn hợp xi măng và cát có trộn một ít sản phẩm Lotos là sẽ có thể giải quyết vấn đề tận gốc.
Những ngày đầu khi vừa khởi nghiệp, ông Kuo, Wen-yi cũng đã từng thử tiếp xúc với các công ty xây dựng đầu ngành nhưng môi trường sinh thái của ngành sản xuất truyền thống khá bảo thủ. Những công ty có quy mô càng lớn thì lại càng không thể dễ dàng chấp nhận thử những nguyên vật liệu mới nên ông cũng đành phải chọn con đường khác, tự lập trang bán hàng online, nhắm thẳng đến các khách hàng cá nhân, đích thân quay những đoạn video clip ngắn để hướng dẫn cách sử dụng, cũng như viết bài giới thiệu sản phẩm, giải đáp tất cả các thắc mắc của người tiêu dùng.
Nghệ thuật không biên giới: Bùn đất cũng có thể sáng tác
Nếu có ai hỏi ông Kuo, Wen-yi về bí quyết thành công của ông, có lẽ nói thẳng ra là chẳng có gì đặc biệt, ông vốn luôn chân thành thẳng thắn, thứ ông luôn theo đuổi chính là chất lượng. Nhờ có chất lượng ưu việt nên dần dần ông đã thu hút được khá nhiều khách hàng trung thành, thông qua tiếng tăm từ tiếp thị trên mạng xã hội, một đồn mười, mười đồn trăm, dần dần đã mở ra cả một thị trường rộng lớn.
Nini-Mumu chính là một thương hiệu về các sản phẩm sinh hoạt hàng ngày được làm từ xi măng, do ông Ray Wu – người sáng lập thương hiệu, đầu tư trồng các giống cây mọng nước nên dần dần mày mò tìm kiếm những chiếc chậu xi măng thích hợp để trồng các giống cây mọng nước. Với sở thích làm thủ công của mình, ông cũng bắt đầu đích thân bắt tay vào thử nghiệm. Ông Ray Wu đã từng thử dùng rất nhiều loại vật liệu khác nhau, cuối cùng đã “phải lòng” sản phẩm Lotos.
Trung tâm sáng tạo chia sẻ đặt tại thành phố Đài Nam chính là cứ điểm trung tâm của Lotos. Nơi đây đã tập trung rất nhiều nghệ nhân ủng hộ sản phẩm Lotos. Trong không gian này có Workshop của các nghệ nhân, phòng dạy học thủ công, bán lẻ sản phẩm, giúp cho mọi người có được cách nhìn khác về xi măng.
Một bức tường trong đó đã được quét “vữa thạch cao Lotos”, trông như một bức tường bê-tông thô theo phong cách nội thất industrial. Còn trong khu sản phẩm trưng bày, thương hiệu Nini-Mumu đã sử dụng xi măng Lotos Mordel 3D để làm các bồn, chậu cây, khay trà, hộp đựng xà phòng. Loại xi măng này có các màu cơ bản như là màu xám, trắng, đen…, cộng thêm một số thủ pháp biến hóa do ông Ray Wu tự sáng tạo để tạo ra những chất liệu, hoa văn khác nhau như khay trà in hoa văn vân gỗ hay chậu hoa có bề mặt lốm đốm, tạo nên một vẻ đẹp phong cách Wabi-sabi từ chất liệu xi măng, thật sự khiến người ta phải kinh ngạc.
Sự trở mình của chất thải nông nghiệp, “vỏ ấu” thành “than ấu”
Cũng như trường hợp của Lotos, thường những loại rác thải có số lượng khổng lồ khiến người ta cảm thấy bất lực, lại có thể trở thành điểm khởi đầu để xúc tiến kinh tế tuần hoàn.
Như tại khu Cung Điền (Đài Nam) - quê hương sản xuất củ ấu, đương lúc vào cuối mùa thu hoạch củ ấu, trong thị trấn nhỏ tĩnh lặng, lác đác vài cụ già đang ngồi quây quần dưới dãy hành lang trước nhà để bóc vỏ ấu, nhìn tay các cụ ai nấy đều nhanh thoăn thoắt, chẳng mấy chốc, lớp vỏ ấu bên cạnh đã được chất thành đống nhỏ.
Theo số liệu thống kê, hàng năm khu Quan Điền sản xuất khoảng 6.500 tấn củ ấu, trong đó có 500 tấn được tiêu thụ ngay tại địa phương. Số vỏ ấu sau khi lột ra đã trở thành lượng rác thải khổng lồ khiến người dân địa phương cảm thấy đau đầu vô cùng. Những người nông dân ở đây một là phải đổ vỏ ấu vào ao hồ xung quanh, không thì chất đống ở bờ ruộng ven đường, nhưng để lâu ngày rồi cũng khó tránh sẽ bốc mùi hôi thối, sinh sôi ruồi muỗi. Thường thấy nhất là cảnh mỗi khi hết mùa thu hoạch, người nông dân đốt vỏ ấu ngoài ruộng, khói bay trắng xóa cả ruộng đồng. Tuy nhiên, thiêu rác lại khó tránh việc gây ô nhiễm không khí.
Sáng tạo để tìm “đường sống” cho khu dân cư
5 năm trước, khi đến khu Quan Điền làm Trưởng phòng hành chính khu vực, ông Yen, Neng-tung (Nhan Năng Thông) đã quan sát thấy vấn đề lâu năm của khu dân cư ở đây. Ông đã dẫn đầu trong việc phát động phong trào tái chế vỏ ấu thành than sinh học để sử dụng. Tốt nghiệp khoa cơ khí của trường Đại học Thành Công, ông luôn theo đuổi tinh thần truy tìm chân lý đến cùng của dân kỹ thuật, bình thường ông đã rất thích sử dụng than vỏ ấu để tiến hành các loại thí nghiệm khác nhau.
Các chai lọ đằng sau bàn làm việc chính là thành quả nghiên cứu than sinh học của ông Yen, Neng-tung, cả thực vật thủy canh được điểm xuyết khắp phòng cũng vậy. Ông vui vẻ cầm một cây cọ trong đó lên, từ chai thủy tinh trong suốt có thể thấy rõ rễ cây mọc chi chít đan xen vào nhau, dưới đáy bình còn được lót một lớp than vỏ ấu mỏng, do than ấu có tác dụng lọc tạp chất, nên dù lọ cây này đã vài năm chưa thay nước nhưng nước trong lọ vẫn trong suốt như mới thay.
Ông Yen Neng-Tung chỉ vào than vỏ ấu ở phía dưới, rồi lại chỉ vào lá xanh xum xuê ở trên nói, “Tôi hi vọng khu dân cư ở đây cũng giống như cái cây này, có thể từ “đây” phát triển đến “đây””.
Ông nói thêm, trước đây khi Chính phủ xúc tiến kế hoạch phát triển khu dân cư như xây dựng khu dân cư chung, thường chỉ thiên về các hoạt động hoặc kế hoạch tiến hành một lần nhưng hiệu quả sẽ khó duy trì được lâu dài. Giờ đây ông đang thử bắt đầu từ con đường gây dựng sức sống mới cho địa phương, hi vọng than vỏ ấu có nhiều giá trị kinh tế này có thể mở ra con đường phát triển nền kinh tế bền vững cho khu dân cư.
Cuộc tổng huy động các ngành nghề, chính quyền, giới học thuật và khu dân cư
Với sự huy động của ông Yen Neng-Tung, khu dân cư vốn dĩ tĩnh lặng bỗng chốc trở nên năng động. Mùa ấu vừa đến, những người lớn tuổi trong khu vực sẽ phụ trách công việc bóc vỏ, phơi khô vỏ ấu, sau đó tập trung lại đưa đến lò đun. Sau nhiều năm vận hành, hiện nay tỷ lệ tái chế vỏ ấu đã lên đến 60%.
Về kỹ thuật mấu chốt để chế tạo than vỏ ấu, ông Lin, Hong-Ping (Lâm Hoành Bình) giáo sư khoa Hóa trường Đại học Thành Công giải thích thêm: Trước tiên, vỏ ấu cần phải phơi nắng cho đến khi hàm lượng nước trong vỏ chỉ còn lại khoảng 10%, tiếp đó sẽ được đổ vào thùng sắt, bắt đầu đốt với nhiệt độ cao khoảng 1.000℃ chừng 30 phút, sau đó tưới nước vào đó để hạ nhiệt độ một cách nhanh chóng, vỏ ấu vốn có màu đỏ nhạt, sau khi tôi luyện sẽ trở thành vàng đen óng ả.
Ông Lin Hong-ping nói, quá trình đốt lửa chế biến than vỏ ấu là một quá trình cầu kỳ, yêu cầu phải tỉ mỉ từng ly từng tý, cần phải chú ý kỹ hàm lượng nước, số lượng hai loại lỗ dẫn khí trên thùng sắt, độ rộng của ống khói, thời gian đốt… Tất cả những yếu tố này đều phải được tính toán chuẩn xác, chỉ riêng việc tiến hành thử nghiệm với những biến số khác nhau trước khi tìm ra hiệu quả tốt nhất cũng đã tốn mất một năm rưỡi.
Ông nhấn mạnh, vỏ ấu có hàm lượng gỗ khá cao, đây là một nguyên liệu khá tốt cho việc chế biến than sinh học, diện tích bề mặt riêng (specific surface area) của vỏ ấu sau khi đốt là khá cao, một gram than vỏ ấu có thể to bằng nửa sân bóng rổ, vì thế hiệu quả hấp thụ tương đối tốt, không những có thể hút ẩm, khử mùi hôi, mà còn có thể dùng để cải thiện thổ nhưỡng và chất lượng nước.
Về mặt ứng dụng, nó có thể được dùng để làm phân bón lót trong nông nghiệp, thêm vào trong đất có thể tăng độ phì nhiêu của đất đai, cũng có những chủ nông trại gà trẻ tuổi cho xay nhuyễn vỏ ấu trộn vào trong thức ăn của gà để tăng sức đề kháng cho gà. Thậm chí cũng có doanh nghiệp ngành dệt thêm than vỏ ấu vào trong các sản phẩm dệt để từ đó sản xuất ra sản phẩm dệt có chức năng thấm hút mồ hôi, khử mùi hôi.
Vì đây là sản phẩm đầy triển vọng nên đã thu hút khá nhiều thanh niên khởi nghiệp, quảng bá thêm cho sản phẩm, qua đây cũng chứng minh được rác thật sự cũng có thể biến thành vàng.
@List.jpg?w=522&h=410&mode=crop&format=webp&quality=80)
